Moestuinen in de Landgoederenzone

Zuid-Holland kent nog ruim honderd landgoederen en buitenplaatsen. Een groot aantal hiervan ligt op de eeuwenoude strandwal evenwijdig aan de kust, van Hillegom tot in het Westland. Dit gebied is door de provincie aangewezen als Erfgoedlijn Landgoederenzone, met als doel de cultuurhistorische rijkdom niet alleen te beschermen, maar waar mogelijk ook beter te benutten en meer beleefbaar te maken.

Op deze kaart is zichtbaar waar in de Landgoederenzone nog moestuinen, of onderdelen hiervan (zoals tuin- of fruitmuren en koude bakken) aanwezig zijn. Veel van de moestuinen op de buitenplaatsen worden nog deels omsloten door fruitmuren, waartegen leifruit extra goed groeide als gevolg van de warmte van de zon op de muur. Bijzonder is het grote aantal experimentele fruitmuren in de Landgoederenzone, die veelal zijn gebouwd in de 18^de eeuw. Rechte tuinmuren vinden we op veel meer plaatsen en zijn tot veel recenter datum regelmatig aangelegd.

De inventarisatie van circa 80 historische moestuinen van landgoederen en buitenplaatsen richt zich op moestuinen die nog (deels) aanwezig zijn, maar ook op de plekken die er níet meer zijn. In de loop der jaren zijn veel moestuinen verdwenen of in verval geraakt. Er zijn verschillende oorzaken voor het verdwijnen van de moestuin aan te wijzen. Sommige zijn begroeid geraakt, of bebouwd, of er werd een tennisbaan of zwembad binnen de muren aangelegd.

Ook is op de kaart zichtbaar in hoeverre deze moestuinen publiek toegankelijk zijn. Het onderzoek dat leidde tot deze kaart vormt een eerste aanzet om moestuinen van historische buitenplaatsen waar mogelijk te herstellen en het gebruik als maatschappelijk relevante plekken te stimuleren.