Komafzettingen

Algemeen

Komafzettingen zijn klei-achtige gronden. Deze klei is bij rivieroverstromingen afgezet in relatief rustig water. Later trad, onder moerassige omstandigheden, op veel plaatsen veenvorming op. Dit veen is vanaf de Late Middeleeuwen door ontginning en turfwinning vaak grotendeels weer verdwenen.

De laaggelegen natte komgronden waren geen populaire vestigingsplaats. De weinige bewoningssporen hier stammen uit de Romeinse tijd, circa 2000 jaar geleden. De met veen overgroeide gebieden raakten pas in de Middeleeuwen definitief bewoond.

Verwachtingswaarde (zie ook kaart 1b. Archeologie waarden)

Komafzettingen hebben grotendeels een lage tot zeer lage verwachtingswaarde vanwege de uiterst lage trefkans op archeologische sporen die met bewonings- of landgebruiksmogelijkheden samenhangen.

Komkleien op oudere komafzettingen krijgen wel een redelijk hoge tot hoge verwachting vanwege afzettingen van de rivier uit meerdere fasen in de afgelopen drieduizend jaar. De archeologische resten die op deze afzettingen kunnen worden gevonden dateren vanaf de IJzertijd en/of Romeinse Tijd.

Komafzettingen op oude komafzettingen
Komafzettingen met bewoningsresten vanaf de IJzertijd of Romeinse tijd komen voor in enkele geïsoleerde gebieden binnen de volgende regio’s:
- Rijnmond
- Hoeksche Waard
- Alblasserwaard

De komafzettingen werden afgezet tussen de stroomgordels in, daar waar de stroomsnelheid zeer laag was. Hierdoor kon soms zelfs zware komklei bezinken. Veel van de aangetroffen bewoningssporen op de komklei zijn verbonden met de toenmalige activiteit van rivieren in het zuidelijk deel van de provincie. In de Hoeksche Waard ligt ten oosten van Barendrecht een aaneengesloten gebied met oudere komafzettingen waarop in het veen vondsten vanaf de IJzertijd zijn aangetroffen. Aansluitend in de Alblasserwaard zijn komafzettingen aangetroffen met een Romeinse occupatie. In het centrum van Rotterdam komen aan en onder het oppervlak oude komafzettingen voor met eveneens een gebruiksfase vanaf de Romeinse tijd.

Komafzettingen
Komafzettingen met bewoningsresten vanaf de Middeleeuwen komen voor in de oostelijke helft van de provincie, en wel binnen de regio's:
- Rijnstreek,
- Krimpenerwaard / Gouwestreek,
- Alblasserwaard / Vijfheerenlanden,
- Hoeksche Waard / IJsselmonde / Dordrecht
- Rijnmond

Het oostelijk deel van de provincie beslaat grotendeels uit komafzettingen, gevormd vanaf de Middeleeuwen tot heden. Deze komkleigronden zijn afgezet in de riviervlakte tussen de stroomgordels en de rivierduinen (donken).
Pas vanaf de Late Middeleeuwen werden deze gebieden, na ontwatering, aantrekkelijk voor bewoning.